Budynki mające status zabytków są raczej chętnie kupowane przez inwestorów, szczególnie pasjonatów historii lub sztuki oraz tych, którzy mają pomysł na ich odpowiednie, często nieszablonowe, innowacyjne wykorzystanie.

Nieruchomości zabytkowe są wpisane do Rejestru Zabytków prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, ponieważ podlegają ochronie prawnej. Niektóre nieruchomości mogą figurować dodatkowo w Gminnej Ewidencji Zabytków.

Mieszkanie czy dom zabytkowy charakteryzują się niepowtarzalnym klimatem, architekturą, wykończeniem, użytymi materiałami budowlanymi. Mówi się, że to miejsca z duszą, które swoją obecnością opowiadają niepowtarzalną historię. Tego rodzaju doznań z pewnością nie można znaleźć w nowoczesnych nieruchomościach, np. od dewelopera.
Nieruchomości zabytkowe wymagają specjalnej konserwacji. Nabywcy często kupują dom lub mieszkanie w stanie do remontu. Stwarza to inwestorom ogromne możliwości dekoracyjne i wykończeniowe, jednak muszą być one konsultowane i zatwierdzone przez konserwatora zabytków.

Właściciel zabytku musi pamiętać, że jeśli zaistnieje konieczność natychmiastowego wyremontowania budynku lub mieszkania - w związku z pogorszeniem się jego stanu - jest on zobowiązany do niezwłocznego przeprowadzenia prac. Co za tym idzie, właściciel musi być przygotowany finansowo na taką ewentualność. Nieruchomość nie powinna tracić na swojej wartości.

W przypadku, gdy właściciel zabytku będzie chciał wymienić niektóre elementy, np. okna, nie będzie mógł wymienić ich na nowoczesne okna PCV, lecz na specjalnie stylizowane i wykonane z drewna. Natomiast inne prace, typu malowanie budynku lub czyszczenie, można wykonywać samemu - pod warunkiem, że historyczne elementy, jak na przykład freski, nie zostaną zakryte.

Nieruchomość zabytkowa powinna być zabezpieczona ogrodzeniem lub monitoringiem. Istnieje możliwość uzyskania dofinansowania na remont budynków, które w przyszłości będą służyć celom edukacyjnym.

Posiadanie zabytku to z pewnością prestiż i ogromna przyjemność dla pasjonatów, ale i obowiązek. Przed podjęciem decyzji o tego rodzaju inwestycji warto skonsultować się ze specjalistami, którzy podpowiedzą, jakie obowiązki będzie musiał wypełniać przyszły właściciel oraz jakie dokładnie ma prawa.